Eilandgasten

Primaire gegevens

Vonne van der Meer - Eilandgasten, 1999, Uitgeverij Atlas. 

Inhoud (samenvatting)

Eilandgasten gaat over de belevenissen van gasten die verblijven in het zomerhuisje 'Duinroos' op Vlieland. Het centrale figuur van het verhaal is de schoonmaakster die het huisje alleen aan het begin en einde van het seizoen het huisje schoonmaakt, maar stiekem regelmatig terugkeert gedurende het seizoen. 

De eerste gasten zijn een gezin van een man Chiel, zijn vrouw Dana en hun zoontje Floris. Chiel heeft Duinroos voor een weekje gehuurd, omdat hij zijn gezin iets verschuldigd was. Hij was een paar weken geleden in Berlijn en is daar vreemdgegaan met een Duitse tolk. Hij wilde het voor Dana verzwijgen, maar Dana kwam er snel genoeg achter. In het begin deed ze alsof het haar niet boeide, maar na een huilbui in bad werd duidelijk dat dat zeker niet het geval was. 

In het volgende hoofdstuk wordt Duinroos tien dagen lang gehuurd door Martine, een vrouw van 43. Martine had eigenlijk met haar nieuwe vriend Bas willen gaan, maar omdat die verhinderd is, gaat ze met Sanne, de dochter van haar vriendin Jetta. Sanne lijkt met een probleem te zitten en Martine koestert de hoop dat Sanne met haar daarover wil praten. Na een lelijke val van de trap besluit Sanne toch te vertellen dat ze vijf weken zwanger is. Martine heeft zelf een abortie gehad toen ze jonger was, krijgt daar later spijt van en adviseert haar om echt zelf de keuze te maken. 

Leo, een man van tegen de zeventig, die naar Vlieland gekomen is om zelfmoord te plegen. Hij is sinds elf maanden weduwnaar en denkt niet verder te kunnen zonder zijn vrouw Johanna. Hij wil zich in zee verdrinken. Om zijn twee dochters, Bea en An, geen schuldgevoelens te bezorgen, wil hij zijn dood natuurlijk doen lijken en probeert hij zich een alibi te verschaffen door zich op het oog in het vakantiehuisje te installeren. De afscheidsbrief die hij aan zijn dochters zal sturen, zullen ze pas krijgen als hij al dood is. Bij het vervolmaken van zijn alibi ontdekt de man elke keer weer hiaten, die hij moet opvullen. Op de tochten die hij daartoe onderneemt, krijgt hij echter weer plezier in het leven. Ten slotte begint hij ernaar te verlangen naar Vlieland terug te keren in gezelschap van zijn dochters en kleinzoon. De afscheidsbrief verandert in een brief van een man die geniet van zijn verblijf op het eiland. Om Bea's stem te horen, besluit hij haar op te bellen.

Simone en Nils verblijven samen met hun twee dochtertjes in Duinroos. Nils is niet echt vrolijk, omdat zijn jongere collega promotie heeft gekregen en hij niet. Na een paar fietstochten draait hij gelukkig bij en hebben ze nog een week vakantie samen.

De studenten Walter en Willemijn wonen tweeënhalf jaar samen op de twee kamers, die Willemijn oorspronkelijk alleen huurde. Ze werken in dezelfde bioscoop, waar ze onlangs Tom hebben ontmoet. Hoewel Walter en Willemijn geen verhouding hebben, lijkt het er wel op. Walters smaak is terug te vinden in de manier van kleden van Willemijn en de inrichting van de kamers. Hun eenpersoonsbedden heeft hij zo neergezet, dat het lijkt alsof Willemijn en hij samen slapen. Als een jongen avances maakt, maakt Willemijn soms gebruik van de indruk dat zij een stel lijken. Aan de andere kant bespreekt ze met Walter ieder vriendje dat ze heeft. Een enkele keer verlangt Willemijn naar Walter, maar het komt nooit tot seksueel contact.

Ook Tom gelooft dat Walter en Willemijn een paar zijn, wat niet wegneemt dat hij smoorverliefd is op Willemijn. Dankbaar neemt hij de uitnodiging mee te gaan naar Vlieland dan ook aan, al zorgt hij er wel voor niet te lang in Willemijns buurt te zijn. Walter waarschuwt hem bovendien expliciet Willemijn niet te begeren. Willemijn beantwoordt Toms gevoelens, maar Walter heeft haar dan al verteld, dat Tom geen interesse heeft. Het wordt haar te veel en die avond gaat ze niet mee uit. In het café bekent Walter hoe het werkelijk tussen hem en Willemijn zit en Tom vraagt hem te bemiddelen. Hoewel Walter zijn huidige leven niet kwijt wil, begrijpt hij dat hij moet wijken. Nog diezelfde nacht vertelt hij Willemijn van Toms gevoelens. De volgende dag neemt hij de boot naar het vaste land, terwijl Willemijn en Tom dolgelukkig samen naar het strand lopen.

Het boek eindigt met een paar citaten uit het gastenboek en het klaarmaken van het vakantiehuis voor de winter.

https://uittrekselbank-nbdbiblion-nl.kb.idm.oclc.org/detail/294423/eilandgasten (aangepast)

De verdieping

Compositie en tijdsverloop

Het verhaal speelt zich af van april tot september 1997. Er verlopen dus ongeveer 5 maanden.

Het verhaal wordt in chronologische volgorde vertelt met af en toe een tussenstukje over de schoonmaakster of het gastenboek en flashbacks naar eerdere gebeurtenissen van de gasten die in het vakantiehuis verblijven.

Ruimte

Het verhaal speelt zich vooral af in het vakantiehuis, op het strand en in het dorp. De plaats heeft een belangrijke betekenis in het verhaal. Het vakantiehuis en de schoonmaakster hebben een koesterende en troostende uitstraling. De zee en het strand zorgen daarnaast voor zuivere gedachten en het vergeten van alle problemen van de vakantiegangers.

De wijze van vertellen

Eilandgasten is een hij/zij-boek waarbij er niks is te merken van de verteller zelf. 

voorbeeld: 

'Een broodje kroket met veel mosterd, of een uitsmijter? Een dubbele uitsmijter, een met rosbief en een met kaas? Het water liep hem in de mond en vanzelf ging hij sneller lopen. Hij passeerde een paar cafes en eetgelegenheden, maar ging niet naar binnen, overal zaten mensen te schuilen voor de regenbui die alweer overwaaide. Hij streek neer op een groot terras tegenover de haven. Binnen bij het raam waren de meeste tafels bezet, maar buiten zat maar een stel, een meisje met een jongen in uniform; een politieagent, zag hij nu, zijn pet lag op zijn knie. Ze keken niet op toen hij het terras betrad.'

Thema

Het thema van Eilandgasten is hoop en leven. Elke gast die het vakantiehuis betreed komt binnen met veel problemen en negatieve gevoelens. Na een paar dagen daar te hebben verbleven zijn deze gevoelens veranderd en hebben ze weer hoop voor de toekomst en zin in het leven.

Personages

De schoonmaakster

De schoonmaakster is een weduwe die al haar tijd en energie steekt in het zorgen voor het vakantiehuis en de tijdelijke bewoners ervan. Ze is erg netjes en herinnert de bewoners aan allerlei dingen door middel van briefjes. 

Simone

Simone is de moeder van Roos en Karlien en de vrouw van Nils. Ze kan Nils goed aanvoelen en is erg verdraagzaam. Ze is echt een bindende factor binnen het gezin. 

Nils

Nils de vader van Roos en Karlien en de man van Simone. Hij is erg gestresst, neemt veel dingen serieus en is erg snel jaloers. Hij is erg gefocust op zijn baan en de promotie van zijn jongere collega, waardoor hij geen tijd en aandacht meer besteed aan zijn gezin.

Titel, ondertitel, motto

Ondertitel

Het boek Eilandgasten heeft geen ondertitel.

Motto

Een motto is verbonden aan het verhaal en gaat altijd over de inhoud van het verhaal.

'Soms zou ik willen dat mijn armen de muren waren, mijn ogen de ramen. Dat ik kon zien en horen wat Duinroos meemaakt.'

Keuzeopdracht

negatief

negatieve gedachten

negatief wordt positief

vakantiehuis maakt het positief

Duinroos

 

Literaire vormen

Eilandgasten is een roman/proza, maar kan ook worden gezien als een raamvertelling, omdat het hoofdverhaal gaat over de schoonmaakster en de aparte verhalen van de gasten als kleinere verhalen zijn ingevoegd.